Stari Zlatiborci - čuvari tradicionalnih vrednosti
ZLATIBORCI U PRVIM SRPSKIM ORGANIZOVANIM VOJSKAMA
Prema istorijskim podacima, prva organizovana narodna vojska u Srbiji datira iz 1796. godine kada su u Beogradskom pašaluku, dogovorom srpskih knezova i Hadži Mustafa pašom, a čiji je povod zajednička borba protiv turskog odmetnika Pazvan Oglua i njegovih janičara. Međutim, u Prvom srpskom ustanku, upravo je narodna vojska izrasla, kroz bojeve i bitke, u organizovanu oružanu formaciju. Kod Karađorđa i vojvoda bila je izvesna grupa vojske koja bi se mogla okarakterisati kao stajaća. Bili su to takozvani bećari ili vojnici dobrovoljci koji su primali platu. Ipak, 1808. godina se može uzeti kao godina prave organizacije jer tada se osniva bataljon regulaša i baterije topova.
Zlatiborci u tim počecima imaju značajno mesto. Veliki broj Zlatiboraca učestvovao je u borbama za Užice, i zajedno sa borcima iz Valjevske, Sokolske, Rudničke i Požeške nahije, hrabro vojevao. Među Zlatiborcima posebno se istako Mihailo Radović iz Ravni, koji je posle bitaka sa Turcima na Zlatiboru, postavljen za vojvodu zlatiborskog.
Tradiciju hrabrih ratnika nastavili su i u Drugom srpskom ustanku gde su se u borbama 1815. godine, pored starešina Jovana Mićića, Mihaila Radovića i Sime Kovačevića, najviše istakli Gavrilo Kurćuba, Nikalo Bogdanović iz Kremana, Marko Rogić iz Bioske, Stevan Jevtović i Antonije Mitrović iz Gostilja, Đoko i Jovan Radibratović iz Rožanstva, Petar Bajčetić iz Bele Reke. Istoričar Đenić navodi da ne postoje tačni podaci koji bi omogućili da se makar i približno utvrdi broj Zlatiboraca koji su "vojevali i položili živote za narodnu slobodu". On dodaje da je povodom pedesetogodišnjice Drugog srpskog ustanka, knez Mihailo Obrenović odlikovao Takovskim krstom 34 ratnika iz našeg kraja, koliko ih je tada bilo živih i dodelio za trojicu srebrne medalje potomcima onih koji nisu bili u životu.
I u narednim ratovima, stajaćoj vojsci, ustrojstvu i obuci narodne vojske, Zlatiborci su se isticali. Zbog nemira i sukoba sa Turcima tridesetih godina devetnaestog veka, knez Miloš je pokrenu mobilizaciju 1832. godine. Sa ovog područja tada je odgovorilo 1294 pešaka, 186 konjanika i 118 komordžija, a Rujansku kapetaniju, čiji je starešina bio Jovan Mićić, sačinjavalo je 780 pešaka i 80 konjanika. Života Marković daje podatak da su popisani vojnici iz 54 sela koja su pripadala ovoj kapetaniji. Zanimljivo je da je najveći broj pešaka bilo iz Čajetine i Ljubiša, a najviše konjanika došlo iz Kremana i Šljivovice.
Ovaj tekst deo je projekta „ Stari Zlatiborci - čuvari tradicionalnih vrednosti“ koji sufinansira opština Čajetina. Napomena: „Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva“.
